ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΜΕΤΩΠΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. Το περιεχόμενο, ο χαρακτήρας και η άρση των κοινωνικών ανισοτήτων.

  Ο κόλπος της Θεσ/νικης αποτελεί το εσώτερο τμήμα του Θερμαϊκού κόλπου με όριο τη νοητή γραμμή που συνδέει το Δέλτα Άξιου με το Μεγάλο Έμβολο. Ο κλειστός αυτός κόλπος αποτελεί ένα ιδιαίτερης σημασίας κλειστό οικοσύστημα που περιλαμβάνει πολλούς μεγάλους ποταμούς με τα δέλτα εκβολής τους (Άξιος, Γαλλικός) και μικρότερους (Δενδροπόταμος, ρέμα Μίκρας, ρέμα Ανθεμούντα), μικρές λιμνοθάλασσες κλπ, με κύριο χαρακτηριστικό την υψηλού βαθμού ρύπανση.

  Το μέτωπο του κόλπου της Θεσ/νίκης (Θ.Μ.Θ.) παρουσιάζει τεράστια ποικιλότητα, πολυμορφία και αποσπασματικότητα. Έκτος από το κεντρικό τμήμα που είναι πλήρως διαμορφωμένο (μετά την πρόσφατη αστική ανάπλαση της νέας παραλίας), το Δυτικό (κυρίως) και Ανατολικό τμήμα είναι αδιαμόρφωτα και σε μεγάλα τμήματά τους απροσπέλαστα και άγνωστα (για παράδειγμα ποιος γνωρίζει τι συμβαίνει πίσω από το λιμάνι ή δίπλα από τις εγκαταστάσεις της Μίκρας).

  Είναι φανερό ότι η πόλη λειτουργεί με διαφορετικές ταχύτητες σχετικά με τα τρία τμήματα του Θ.Μ.Θ. Ειδικά η αντιμετώπιση του Δυτικού τμήματος, δημιουργεί κραυγαλέες κοινωνικές ανισότητες και προκλητική αδιαφορία στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ρύπανσης του κόλπου που προέρχεται από την ακτή.

  Πιστεύω λοιπόν ότι η αποκατάσταση με μία ήπια ανάπλαση του Θ.Μ.Θ., αποτελεί μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για την άρση των κοινωνικών αδικιών και την εξυγίανση του κλειστού οικοσυστήματος του κόλπου της Θεσ/νίκης.

Θ.Μ.Θ. Δυτικά του λιμανιού

Θ.Μ.Θ. Ανατολικά της Νέας Κρήνης


ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΤΟΧΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ.

  Τη δεκαετία του ‘90 τα προστάγματα του εκσυγχρονισμού, δημιουργούν διεθνώς νέα δεδομένα στις πολιτικές παραγωγής του χώρου και μεγάλες ανακατατάξεις στις διαδικασίες της αστικής ανάπτυξης. Η «εκσυγχρονιστική στροφή» στη χώρα μας συνοδεύτηκε από πλήθος Νόμων και Πολεοδομικών ρυθμίσεων. Ιδιαίτερα οι παράκτιες αστικές περιοχές αποτελούν το επίκεντρο της άσκησης των πολιτικών για:
1)    ενίσχυση του αστικού τουρισμού
2)     προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων
3)    δημιουργία υποδομών

   Οι κινήσεις αυτές παραπέμπουν σε πρακτικές επιχειρηματικής διαχείρισης του Δημόσιου χώρου, που εκφράζονται στη Θεσ/νίκη από τις παρακάτω προσπάθειες:

1) Με τη δημιουργία της ΕΤΑ ΑΕ το 2000 αποδίδεται η διαχείριση ολόκληρης της περιουσίας του ΕΟΤ με σκοπό την τουριστική ανάπτυξη μαρίνων, camping, ξενοδοχείων κλπ, διά της μακρόχρονης παραχώρησης. Στη Θεσ/νίκη σχεδιάζεται η «δημιουργία τουριστικού πόλου υπέρτατης εμβέλειας» στην παραλία Αρετσούς (Δήμου Καλαμαριάς) – έκτασης 176 στρ. και ανατίθεται το 2002 σε ιδιωτική εταιρία η σύνταξη master plan που - εκτός των άλλων – προτείνει επιπλέον δόμηση 14.000 τμ σ΄ ένα χώρο χαρακτηρισμένο από το Γ.Π.Σ. ως χώρου πρασίνου, στην καρδιά μιας πυκνοδομημένης περιοχής (όπως ο Δήμος Καλαμαριάς) και με σκοπό την εξεύρεση “στρατηγικού ιδιώτη επενδυτή”.

2) Η μετατροπή του λιμανιού της Θεσ/νίκης σε ανώνυμη εταιρία, αποσκοπεί στο “να επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των υποδομών και των περιουσιακών στοιχείων του”. Από αυτό λοιπόν ορμώμενη η Διοίκηση της ΟΛΘ ΑΕ, οραματίζεται τη μετατροπή ενός τμήματος του λιμανιού έκτασης 350 στρ. (του ανατολικού τμήματος) σε ένα μεγάλο τουριστικό κέντρο, επιδιώκοντας συνεργασία με ιδιώτες επενδυτές. Προσβλέπει δηλαδή στην άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας τελείως άσχετης με το πραγματικό αντικείμενο της ΟΛΘ ΑΕ.

3)Στα πλαίσια του ΟΠΠΕΘ 97, ως κεντρικός προβληματισμός τέθηκε “η σημασία  του θαλάσσιου μετώπου στη μελλοντική ανάπτυξη της πόλης”. Εν τούτοις προώθησε έργα που περιορίστηκαν σε επίπεδο τοπικών αστικών αναπλάσεων στο κεντρικό τμήμα του θαλάσσιου μετώπου, εκτός ίσως από δύο: το δυτικό τόξο της Θεσ/νίκης και την θαλάσσια συγκοινωνία (πρόταση που αφορούσε και τις προαστιακές περιοχές).

  Όλα τα παραδείγματα που προαναφέρθηκαν (αλλά και άλλα όπως η παλιά παραλία, η υποθαλάσσια αρτηρία κλπ) παραπέμπουν σε αποσπασματικές επεμβάσεις στο Θαλάσσιο Μέτωπο. Χαρακτηριστική επίσης είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος διαχρονικά για επεμβάσεις στο Δυτικό μέτωπο (κυρίως λόγω έλλειψης επιχειρηματικού ενδιαφέροντος και υποβάθμισης του περιβάλλοντος).

  Όλα αυτά όμως αναδεικνύουν τα προβλήματα ασυνέχειας, αποσπασματικότητας και αδιαφάνειας στη διαχείριση του χώρου. Προτείνονται παρεμβάσεις που υπερβαίνουν τα όρια του ανεκτού και προσδόκιμου βαθμού ανάπτυξης, παρουσιάζουν αμφιλεγόμενη επενδυτική αξία παρεμβαίνουν σε ζωτικής σημασίας ελεύθερους χώρους εν μέσω πυκνοδομημένων περιοχών και καλλιεργούν κοινωνικές ανισότητες μεταξύ των κατοίκων της ίδιας πόλης, δημιουργώντας από τη μια «υπερτοπικά δίκτυα αναψυχής» για τα υψηλά στρώματα και από την άλλη αγνοώντας τελείως το βαθμό του βιοτικού επιπέδου των χαμηλών στρωμάτων των Δυτικών περιοχών που στερούνται τελείως της πρόσβασης στο Δυτικό θαλάσσιο μέτωπο. Διερωτώμαι λοιπόν κατά πόσο μπορεί η πόλη αυτή να λειτουργεί αποσπασματικά και να εισάγει με τις πρακτικές της τέτοιου βαθμού κοινωνικές ανισότητες? Κατά πόσον είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει όσους ελεύθερους Δημόσιους χώρους απέμειναν στα επιχειρηματικά συμφέροντα του Δημοσίου και των ιδιωτών? Κατά πόσο όλα αυτά εξυπηρετούν το Δημόσιο συμφέρον της πόλης και μπορεί να γίνουν αποδεκτά από τους πολίτες της?

  Η μέχρι σήμερα πρακτική αποδεικνύει ότι κανένα πρόγραμμα τέτοιας κλίμακας δεν προχώρησε γιατί απλούστατα βρίσκει πάντα αντίθετη τη βούληση των πολιτών και εδώ να θυμίσουμε ότι άλλα προγράμματα του παρελθόντος- πολύ περισσότερο αναγκαία για την πόλη (επέκταση παλαιάς παραλίας – υποθαλάσσια αρτηρία) ακυρώθηκαν εξ αυτού του γεγονότος.

  Οι αστοχίες λοιπόν του παρελθόντος και τα δεδομένα του παρόντος, μας καθοδηγούν στον καθορισμό του περιεχομένου του Θ.Μ.Θ. που θα πρέπει: ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΑΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΠΤΟΜΕΝΟΥΣ ΜΕ ΑΥΤΗ.

  Τα κύρια χαρακτηριστικά του Θ.Μ.Θ. είναι η εξαιρετικά μεγάλη πολυμορφία, οι διαφορετικές μορφές αστικότητας και η έντονη ασυνέχειά του (κατ’ ουσίαν τριχοτομείται από το λιμάνι και το αεροδρόμιο). Ισχύει όμως μία γενικευμένη παρατήρηση: εκτός του παραλιακού μετώπου του Δήμου Θεσ/νίκης που αποτελεί ένα αστικό παραλιακό μέτωπο (σχεδόν πλήρως διαμορφωμένο), στα υπόλοιπα τμήματά του έχουμε άμεση επαφή της ακτής με τη θάλασσα. Αν λοιπόν το ζητούμενο για το κεντρικό τμήμα είναι η εξασφάλιση της συνέχειας του μετώπου και η σύνδεσή του με το ανατολικό και δυτικό τμήμα, το ζητούμενο για τα υπόλοιπα αυτά τμήματα θα πρέπει να είναι μία ΗΠΙΑΣ ΜΟΡΦΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΟΥ ΘΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΙ:

1)    την περιβαλλοντική αναβάθμιση τόσο του μετώπου όσο και του Θερμαϊκού κόλπου λόγω της εκτεταμένης ρύπανσης
2)    την προστασία του μετώπου μελλοντικά από την συνεχιζόμενη ρύπανση με συνεχή παρακολούθηση
3)    την ανάδειξη του μετώπου με ήπιες αναπλάσεις που θα στοχεύουν πρωτίστως στην ανάδειξη του φυσικού τοπίου
4)    την εφαρμογή ενιαίου σχεδιασμού ώστε να καταστεί εφικτή η συνέχεια σε όλο το μήκος του και η ελεύθερη πρόσβαση των χρηστών.  

Λέξεις: Βικτώρια Γκανίλα 
Φωτογραφίες του δυτικού μετώπου: voria.gr 





0 commenti:

Δημοσίευση σχολίου

© 2011 Αρχιτεκτονικές Παρεμβάσεις, AllRightsReserved.

Designed by ViktoriaGkanila