ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΜΕΤΩΠΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. Οριοθέτηση και τεκμηρίωση των ορίων του.

  Το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο της Θεσ/νίκης είναι το παραλιακό της μέτωπο. Στο μεγαλύτερο μήκος του είναι απροσπέλαστο, υποβαθμισμένο και αναξιοποίητο, τόσο Ανατολικά όσο και Δυτικά. Μπορείτε λοιπόν να φανταστείτε έναν περίπατο δίπλα στη θάλασσα που να ξεκινά από το μαγευτικό Δέλτα Άξιού, να διαπερνά την εκβολή του Γαλλικού, τη λιμνοθάλασσα του Καλοχωρίου, το λιμάνι της Θεσ/νίκης, την υπέροχη παλιά και νέα παραλία μας και μέσω των κοσμοπολίτικων ακτών της Καλαμαριάς να οδηγεί στις ήρεμες και άγνωστες παραλίες της Μίκρας και της Πυλαίας μέχρι το Αεροδρόμιο και από εκεί μέχρι τις πολύβουες και δροσερές παραλίες της Περαίας και της Αγίας Τριάδας, για να τερματισθεί στο Μεγάλο Έμβολο?

  Μία ανεπανάληπτη διαδρομή 54 χλμ που μπορεί να προσφέρει μία τεράστια ποικιλία εικόνων και συναισθημάτων στους πολίτες, καθώς και τεράστιες δυνατότητες αναψυχής. Επιπλέον το «συμμάζεμα» των ακτών μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα για τον περιορισμό της ρύπανσης του Θερμαϊκού, που όντας εγκαταλελειμμένες προσφέρονται για ανεξέλεγκτη ρύπανση.

  Πιστεύω ότι το Θ.Μ.Θ. μπορεί να αποτελέσει τη σοβαρότερη διεκδίκηση της πόλης για τα επόμενα χρόνια και τουλάχιστον αξίζει τον προβληματισμό και τη διερεύνηση του βαθμού αποδοχής του εκ μέρους των πολιτών και των φορέων της πόλης.

  Στο πλαίσιο του προβληματισμού επιχειρείται καταρχήν μία συνολική διερεύνηση των ορίων και θα ακολουθήσει μία ανάλυση του περιεχομένου του μετώπου, των χαρακτηριστικών του, των προβλημάτων που παρουσιάζει και των δυσκολιών πραγματοποίησης, τον τρόπο διαχείρισης και τη δυνατότητα εξεύρεσης πόρων.

ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΘΕΡΜΑΙΚΟΥ

  H έννοια του παραλιακού μετώπου της Θεσ/νίκης εισάγεται για πρώτη φορά από την ομάδα του καθηγητή αρχιτεκτονικής Ιάσονα Τριανταφυλλίδη, κατά τη σύνταξη της «ΧΩΡΟΤΑΚΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ» το έτος 1967, με  την παραδοχή ότι η παραλιακή ζώνη του ΘΕΡΜΑΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ αποτελεί έναν πόλο έλξης γύρω από τον οποίον αναπτύσσονται οι κύριες λειτουργίες της πόλης: αναψυχή – κατοικία- εργασία. Συνεπώς η παραθαλάσσια ζώνη που περιλαμβάνει μία αλληλουχία κοινόχρηστων χώρων κατά μήκος του θαλάσσιου μετώπου, αποτελεί το ΠΑΡΑΛΙΑΚΟ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ. Αυτή μπορεί να χωρισθεί σε τρεις ζώνες με βάση τη χωρική και χρονική ανάπτυξη της πόλης :

-τη ζώνη Α, από το λιμάνι μέχρι το αεροδρόμιο της Μίκρας μήκους 15 χλμ, που εντάσσεται στις ήδη διαμορφωμένες εγκαταστάσεις αναψυχής.

-τη ζώνη Β, από το αεροδρόμιο μέχρι το ακρωτήριο του Μεγάλου Εμβόλου μήκους 13 χλμ (που αποτελεί τον έναν πόλο σύνδεσης με την απέναντι ακτή του Δέλτα Αξιού), με χαρακτήρα καθαρά τουριστικό και που αποτελεί το θέρετρο της πόλης (περιλαμβάνοντας ξενοδοχεία, οργανωμένες ακτές λουόμενων, camping, κτλ).

- τη ζώνη Γ, που περιλαμβάνει την παραλία της νέας πόλης από το λιμάνι μέχρι το Δέλτα Αξιού μήκους 26 χλμ (που κλείνει τον δακτύλιο με το έναντι ευρισκόμενο ακρ. του Μεγάλου Εμβόλου). Η ζώνη αυτή αποσκοπεί στην αποκατάσταση της σχέσης του Δυτικού  τμήματος της πόλης με τη θάλασσα η οποία έχει διαρραγεί λόγω του λιμανιού, της ζώνης βιομηχανίας, διυλιστηρίων κλπ.

  Η Χ.Μ.Θ., παρόλο που ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκε, εκπονείται σε μία περίοδο που πρωτοεμφανίζονται τα Ρυθμιστικά Σχέδια και επιχειρεί τη συγκρότηση ενός συνολικού πλαισίου ρύθμισης για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσ/νίκης. Η ακύρωση της μελέτης αποδόθηκε στην παντελή έλλειψη άσκησης χωροταξικής πολιτικής σε όλα τα επίπεδα την εποχή 1965- 1970. Στα πλαίσια της Χ.Μ.Θ. που αποτελεί μία μελέτη συνολικού πολεοδομικού σχεδιασμού αντιμετωπίζεται ανάλογα το Π.Γ.Κ. και αντιπαρατίθεται με τις κατά καιρούς σημειακές και αποσπασματικές επεμβάσεις που προτάθηκαν, από τις οποίες κάποιες πραγματοποιήθηκαν και άλλες όχι.

  Η Χ.Μ.Θ. με την ανάδειξη της εξαιρετικής σημασίας του θαλάσσιου μετώπου για την εξέλιξη της πόλης (με την πρόταση του Π.Γ.Κ.), θέτει για πρώτη φορά έμμεσα το ερώτημα «ποια είναι τα όρια του θαλάσσιου μετώπου της πόλης» και δίδει μία απάντηση εκ πρώτης όψεως «ουτοπική» για την εποχή της, η οποία όμως σήμερα μπορεί άνετα να χαρακτηριστεί πρωτοποριακή και εφαρμόσιμη. Στην ορθότητα της πρότασης βέβαια συνηγορεί σήμερα και η επαλήθευση των προβλέψεων της μελέτης σε επίπεδο μεγεθών, σχετικά με την ανάπτυξη του Π.Σ.Θ., αν λάβουμε υπ ‘ όψιν την πληθυσμιακή γιγάντωση της πόλης, τόσο ανατολικά όσο και δυτικά καθώς και την τεράστια χωρική της επέκταση.

  Αν λοιπόν η πόλη με τους εκάστοτε όρους χωρικού μεγέθους και πληθυσμού διεκδίκησε στα τέλη του 1800 ως θαλάσσιο μέτωπό της την παλιά παραλία, στις αρχές του 1900 τη νέα παραλία και αργότερα τις ακτές του δήμου Καλαμαριάς κ.ο.κ., με τους σημερινούς όρους (αλλά και την προέκτασή τους στο εγγύς μέλλον), ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ ΝΑ ΔΙΕΚΔΙΚΕΙ ΩΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΛΤΑ ΑΞΙΟΥ ΩΣ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΜΒΟΛΟ. Συνεπώς το μέτωπο αυτό περιλαμβάνει τις ακτές του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσ/νίκης και της περιαστικής ζώνης με ακραίους πόλους το Δέλτα Αξιού κα το Μεγάλο Έμβολο που κλείνουν νοητά το τόξο του μετώπου αυτού. 

  Άλλωστε και στο τελευταίο σχέδιο νόμου του Ρ.Σ.Θ. τίθεται σε προτεραιότητα ο στρατηγικός πολεοδομικός ανασχεδιασμός του θαλάσσιου μετώπου και στο άρθρο 28 προβλέπεται η ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης με στόχο την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πρακτικής διαχείρισης του πολυσύνθετου βιολογικού, γεωφυσικού, αισθητικού, κοινωνικού, πολιτισμικού και οικονομικού κεφαλαίου και αποθέματος. Ορίζονται δε ειδικές προβλέψεις για παράκτιες τουριστικές ζώνες, για τη Δυτική παράκτια ζώνη και την Ανατολική παράκτια ζώνη του Θερμαϊκού.

  Τέλος και η εκφρασμένη άποψη του ΤΕΕ/ΤΚΜ απαιτεί την αντιμετώπιση του θαλάσσιου μετώπου του Θερμαϊκού ως ενιαίο οικοσύστημα και όχι αποσπασματικά με τη λογική του Ανατολικού – Κεντρικού κ Δυτικού μετώπου.