ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΜΕΤΩΠΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. Οι θετικοί και αρνητικοί παράγοντες, τα οφέλη της πόλης και ο φορέας διαχείρισης.

"Αρχή οδοιπορικού  δυτικού τμήματος
του ΘΜΘ"

  Είναι εύλογες οι ενστάσεις που προβάλλονται για τις δυνατότητες  πραγματοποίησης ενός έργου τόσο μεγάλης κλίμακας, όπως «η ανάδειξη του θαλάσσιου μετώπου της Θεσ/νικης» και μάλιστα υπό τις σημερινές αντίξοες οικονομικές συνθήκες. Ακόμη και ο προβληματισμός για τη χρησιμότητα του έργου, τις δυνατότητες εξεύρεσης πόρων αλλά και τις προϋποθέσεις για την πραγματοποίησή του.

  Θα επιχειρήσουμε λοιπόν μια διερεύνηση των θετικών παραγόντων που συνηγορούν στην πραγματοποίησή του:

- είναι γνωστό ότι ο χρόνος ωρίμανσης ενός έργου (από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την ολοκλήρωση του) είναι μεγάλος. Συνεπώς δεν πρέπει να μιλάμε για ένα έργο που πρόκειται να υλοποιηθεί αύριο.

- λόγω των γεωμετρικών χαρακτηριστικών του (μεγάλο μήκος – μικρό πλάτος), αποτελεί στην πράξη ένα εκτεταμένο μέτωπο και όχι μια διακεκριμένη περιοχή που παρά τα προβλήματα ασυνέχειας  - δεν έχει αποκοπεί από το αστικό ιστό, εξαιτίας των κυκλοφοριακών αξόνων που υπάρχουν.

- με την ένταξή του, δεν θα επιβαρύνει τον αστικό ιστό της πόλης, ιδιαίτερα μάλιστα αν αποτραπούν αστικές αναπτύξεις (κυρίως στις περιοχές που παρουσιάζουν μεγάλο επιχειρηματικό ενδιαφέρον). Αντίθετα θα προσθέσει στην πόλη μεγάλης έκτασης ελεύθερους χώρους με αποτέλεσμα την ανατροπή σε μεγάλο βαθμό της αναλογίας ελεύθερων/δομημένων χώρων.

- με τις προϋποθέσεις αυτές κρίνεται θετικός ο ρόλος του ευρύτερου Πολεοδομικού σχεδιασμού στην επιχειρούμενη ανάπλαση, αλλά και αντίστροφα η ένταξη της ανάπλασης σ’ αυτόν.

- στα θετικά προσμετράται και η ύπαρξη πολλών μικρών περιοχών εντός του μετώπου, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και διαφορετικά επίπεδα αστικότητας, γεγονός που προσφέρει μεγάλες δυνατότητες αρχιτεκτονικών επεμβάσεων.

- κατά μήκος  του μετώπου υπάρχουν πολλοί εγκαταλελειμμένοι Δημόσιοι χώροι, που αποκλείουν σε πολλά σημεία την πρόσβαση σ’ αυτό. Η ένταξή τους θα συμβάλει στην εξυγίανση και στην προστασία τους από καταπατήσεις. Επίσης η ένταξη Δημόσιων χώρων με εμπορικό ενδιαφέρον δεν αποκλείει και την άσκηση αστικών αναπτύξεων εκ μέρους του Δημοσίου και των ιδιωτών, πάντα όμως στον επιτρεπτό βαθμό, στη λογική της απόδοσης του ενιαίου μετώπου ελεύθερου στους πολίτες και με την αυτονόητη υποχρέωση να εντάσσονται στο γενικό χωροταξικό σχέδιο της πόλης.

- η ανάδειξη του Δυτικού τμήματος του μετώπου αποτελεί τη ΧΡΥΣΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ, όχι μόνο λόγω της εξυγίανσης των περιοχών και της ανάκτησης του ανύπαρκτου θαλάσσιου μετώπου της Δυτικής πόλης αλλά και επειδή η προσπάθεια αυτή θα αποτελέσει ένα μεγάλο πρώτο βήμα για την απορρύπανση του Θερμαϊκού. Αλλά και η αποκατάσταση της διαδρομής λιμάνι Θες/νίκης – λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου – εκβολές Γαλλικού ποταμού.

 – δέλτα Άξιου ποταμού (μήκους 28 χλμ), θα συνδέσει σε πολύ μικρό χρόνο την πόλη με την προστατευόμενη περιοχή του Δέλτα του Άξιου που παρουσιάζει τεράστιο τουριστικό, ψυχαγωγικό και οικολογικό ενδιαφέρον.

- το ιδιοκτησιακό καθεστώς είναι εξαιρετικά ευνοϊκό, καθώς κατά μήκος του μετώπου υπάρχουν πολλές και μεγάλες εκτάσεις του Δημοσίου,  γεγονός που μπορεί να μειώσει εξαιρετικά το κόστος των απαλλοτριώσεων, αλλά και να αποτρέψει ιδιωτικές αναπτύξεις μεγάλης κλίμακας που θα είχαν σαν αποτέλεσμα την αλλοίωση του ήπιου χαρακτήρα της ανάπλασης.

- σχετικά με τις ενστάσεις ως προς το μέγεθος των τεχνικών έργων (μήκος 54 χλμ), πρέπει να παρατηρήσουμε ότι υπάρχουν μεγάλα τμήματα που είναι ήδη διαμορφωμένα. Το κεντρικό τμήμα (Δήμος Θεσ/νικης) είναι σχεδόν πλήρως διαμορφωμένο, όπως και το μεγαλύτερο τμήμα του μετώπου του Δήμου Καλαμαριάς. Στο δυτικό μέτωπο η διαδρομή από τα όρια των Δήμων Αμπελοκήπων – Δέλτα μέχρι το Δέλτα Άξιου (μήκους 27 χλμ) είναι πλήρης διαμορφωμένη και απαιτεί μικρές παρεμβάσεις, όπως συντηρήσεις και ενίσχυση μικρού αριθμού τεχνικών έργων (άλλωστε πρόκειται για τμήμα εντός προστατευμένων περιοχών). Αλλά και ένα μεγάλο τμήμα του μετώπου του Δήμου Θερμαϊκού είναι διαμορφωμένο και διαθέτει  κυκλοφοριακή σύνδεση.

- τέλος, δεν πρέπει να αγνοηθεί η προστιθέμενη αξία στην πόλη, από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αύξηση του τουρισμού κλπ.

"100 μέτρα δυτικά του Λιμανιού Θεσσαλονίκης... "   

  

  Βεβαίως υπάρχει και ο αντίλογος και θα πρέπει να διερευνήσουμε  τους αρνητικούς παράγοντες, όπως:

- ο μεγάλος αριθμός των εμπλεκόμενων φορέων (επτά Δήμοι, ΟΡΘΕ, ΟΛΘ, Περιφέρεια ΚΜ, κλπ) μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα συνεννόησης και συνεργασίας.

- απαιτείται η εκτέλεση τεχνικών έργων εξυγίανσης και σταθεροποίησης των εδαφών, διευθέτησης των δέλτα εκβολής των ποταμών κλπ, με μηδενική σχεδόν οικονομική ανταπόδοση. Τα έργα αυτά όμως είναι απαραίτητα «για την υγεία ολόκληρης της πόλης και ιδιαίτερα του Θερμαϊκού που αποτελεί ένα κλειστό οικοσύστημα με κύριες πηγές ρύπανσης που προέρχονται από το Δυτικό τμήμα»

- η τάση στο παρελθόν για άσκηση επιχειρηματικής πολιτικής εκ μέρους του Δημοσίου στις εκτάσεις που περιλαμβάνονται στο μέτωπο και παρουσιάζουν εμπορικό ενδιαφέρον, αλλά και η σημερινή προσπάθεια εκποίησης Δημόσιων χώρων μέσω του ΤΑΙΠΕΔ για παρόμοιους σκοπούς, είναι προφανές ότι οδηγούν στην ακύρωση του έργου, αν και παρόμοιες προσπάθειες στο παρελθόν ακυρώθηκαν στην πράξη λόγω των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών που επιθυμούν ήπιες παρεμβάσεις και την απόδοση των ελεύθερων χώρων στο κοινωνικό σύνολο.

- η ανυπαρξία ενός φορέα διαχείρισης του έργου, που πρέπει να δημιουργηθεί εξ αρχής, με τη σύμφωνη γνώμη των εμπλεκόμενων φορέων και με αρμοδιότητες και χαρακτηριστικά που θα καθορισθούν εκ των προτέρων.

"Διάδρομος σύνδεσης του ΘΜΘ με το Καλοχώρι για πεζούς και ποδηλάτες"

   Οι δυνατότητες της επιτυχούς διεκπεραίωσης του έργου της «ανάδειξης του ΘΜΘ» από τη σύλληψη και το σχεδιασμό μέχρι την πραγματοποίηση και τη διαχείρισή του, είναι φανερό ότι εξαρτώνται από την αποτελεσματικότητα του σχετικού φορέα διαχείρισης, του οποίου θα πρέπει να προκαθορίσουμε τη μορφή, το χαρακτήρα και τη βιωσιμότητά του. Για να υπάρξει ένας ουσιώδης και αποτελεσματικός φορέας διαχείρισης, πρέπει να εντοπισθούν οι μορφές διακυβέρνησης και οι μορφές λήψης αποφάσεων.

  Αν και, στο πλαίσιο άσκησης της σύγχρονης αναπτυξιακής πολιτικής  είναι σύνηθες να λαμβάνονται και να επιβάλλονται «εκ των άνωθεν» οι αποφάσεις ερήμην των ενδιαφερομένων, εν τούτοις δεν είναι καθόλου αυτονόητο να λαμβάνονται ερήμην των πολιτών, των φορέων, των επενδυτών, κλπ οι σχετικές αποφάσεις. Άλλωστε η τακτική αυτή – όπου κι αν εφαρμόστηκε στη χώρα – είχε ως αποτέλεσμα την ακύρωση των έργων.

  Πρέπει ακόμα να προσδιορισθεί ο μηχανισμός και ο βαθμός συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, οι μορφές συνεργασίας, αλλά και ο τρόπος ελέγχου από την τοπική και κεντρική αυτοδιοίκηση.Η μορφή λειτουργίας του φορέα πρέπει να είναι μόνιμη (και μετά την πραγματοποίηση της ανάπλασης) με κύριες αρμοδιότητες τον έλεγχο και την αποτροπή της μελλοντικής ρύπανσης, της παρακολούθησης των φυσικών διεργασιών και μεταβολών και της άρσης των αστοχιών που μπορεί να προέλθουν από τη μεταβλητότητα των φυσικών φαινομένων.

  Τέλος, θα πρέπει να καθοριστεί και το θεσμικό πλαίσιο σχετικά με τις πιθανές συνεργασίες με μεγάλα κοινωφελή ιδρύματα, την εξεύρεση πόρων από δωρεές, τις δυνατότητες ένταξης στα κοινοτικά προγράμματα κλπ.

Σταθμός οικίσκων μυδοπαραγωγών Χαλάστρας

Read More

Απλά βήματα για μία ανθρώπινη πόλη

  Οι πόλεις μας αποτελούν κύτταρα ανάπτυξης και παραγωγικότητας. Εδώ κατοικεί η πλειοψηφία του πληθυσμού της χώρας, καταναλώνεται το μεγαλύτερο μέρος των ενεργειακών και παραγωγικών πόρων για να παραχθεί πάνω από το 70% του εγχώριου ΑΕΠ καθώς και η πλειοψηφία των ανθρωπογενών ρύπων. Το αστικό περιβάλλον είναι δυναμικό, εξελίσσεται, αφομοιώνει νέους πληθυσμούς και συνήθειες ενώ προσαρμόζεται στις τοπικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες.  Οι πόλεις μας είναι το μέλλον μας, αρκεί να εξελιχθούν έτσι ώστε να καλύπτουν τις προσδοκίες μας και να γίνουν πιο φιλικές, πιο βιώσιμες μα προπάντων πιο ανθρώπινες. Τρία απλά βήματα μπορούν να οδηγήσουν μια πόλη στην επιτυχία, όχι απλά στην επιβίωση αλλά στην ανάδειξή της σε ένα ξεχωριστό σημείο αναφοράς και δημιουργίας.

Το πρώτο βασικό βήμα είναι η έξυπνη ανάπτυξη. Χωρίς οικονομική ανάπτυξη, επενδύσεις και έμφαση στην επιχειρηματικότητα, ώστε να διασφαλίζεται το δικαίωμα των πολιτών στην εργασία, δεν νοείται ποιότητα ζωής. Η προσέλκυση επενδύσεων μπορεί να διασφαλιστεί με την διαθεσιμότητα ταλέντων και αριστείας που παρέχουν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, την εγγύτητα στην παραγωγή τεχνολογίας και καινοτομίας που παρέχουν ερευνητικοί φορείς και νησίδες παραγωγής καινοτόμου γνώσης και τέλος η ύπαρξη ισχυρού δικτύου μεταφορών. Η έξυπνη ανάπτυξη είναι η βιώσιμη ανάπτυξη, που βασίζεται σε υψηλές περιβαλλοντικές προσδοκίες και κανονισμούς. Στην ατζέντα της πράσινης ανάπτυξης, θέματα όπως η ποιότητα του αέρα, η χρήση της γης και των υδάτινων πόρων είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμα πριν γιγαντώσουν ως πρόβλημα. Η παιδεία διαμορφώνει το σεβασμό των πολιτών σε συνδυασμό με την κοστολόγηση των υπηρεσιών (πχ. διέλευση από το κέντρο της πόλης με αντίστοιχη μείωση κυκλοφοριακού φόρτου ή έλεγχος στάθμευσης με αντίστοιχη ενίσχυση της χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς).

Το δεύτερο βήμα είναι η αύξηση της απόδοσης και συνοψίζεται στη φράση “κάντε περισσότερα έργα με λιγότερους πόρους”. Οι δραματικές πιέσεις στους προϋπολογισμούς των δήμων από την μείωση της κρατικής χρηματοδότησης εξαναγκάζει τις αντίστοιχες δημοτικές αρχές να συλλέγουν, να διαχειρίζονται και να καταναλώνουν τους διαθέσιμους τους πόρους πιο αποδοτικά. Η χρήση των εξωτερικών συνεργατών μέσω συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα μειώνει σημαντικά το κόστος, αν και δύσκολα γίνεται αποδεκτό από την πλειοψηφία των δημοτικών αρχών. Το κλειδί της λύσης είναι η χρήση προσυμφωνημένων και μετρήσιμων στόχων με χρήση εργαλείων ανάλυσης κόστους-οφέλους και ισχυρούς ελεγκτικούς μηχανισμούς. Η χρήση της τεχνολογίας αλλάζει τα δεδομένα. Η δυνατότητα μαζικής συλλογής και ανάλυσης στοιχείων και πληροφορίας και η επεξεργασία τους μέσα από βάσεις δεδομένων, βοηθούν στη μείωση του κόστους και στην αντίστοιχη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Το τρίτο βήμα είναι η υποστήριξη των αλλαγών. Η παραγωγή αποτελεσμάτων με γρήγορους ρυθμούς, θεμελιώνει μια σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες που θα υποστήριζαν ευκολότερα περισσότερες αλλαγές. Οι ηγέτες έχουν ένα όραμα που περιλαμβάνει τόσο την ιδέα και την κατάληξη της διαδρομής όσο και την ενδιάμεση πορεία, βασισμένη στις αξίες που τους διέπουν, τις γνώσεις και τα βιώματά τους. Το όραμα αυτό είναι ανάγκη να το μοιρασθούν οι τοπικές κοινωνίες και η επιχειρηματική κοινότητα ώστε να παγιωθεί η διαφάνεια, η πληροφόρηση, η επικοινωνία και συνεργατικές δράσεις. Οφείλουμε στην πόλη μας να την κάνουμε καλύτερη.

Πηγή: Συζητώντας με τον Σπύρο Κιαρτζή , kiartzis.blogspot.gr

Φωτογραφία: Βικτώρια Γκανίλα

Read More

WALKING BUS: Μία πρωτότυπη ιδέα για τη μεταφορά των μαθητών στο σχολείο, φιλική προς το περιβάλλον.

  Το “walking bus” ή λεωφορείο πεζών είναι ένα είδος σχολικού μέσου μεταφοράς για μαθητές δημοτικού και γυμνασίου, οι οποίοι μεταφέρονται στο σχολείο με τα πόδια, συνοδευόμενοι από ενήλικες με παρόμοιο τρόπο όπως αυτό του σχολικού λεωφορείου (διαδρομή, στάσεις). Δηλαδή τα παιδιά αντί να επιβιβαστούν στο τυπικό σχολικό λεωφορείο ή να μετακινηθούν με ΙΧ, περπατούν τη διαδρομή προς το σχολείο με τη βοήθεια ενός «εικονικού» λεωφορείου το οποίο πραγματοποιεί αντίστοιχες στάσεις σε συγκεκριμένο ωράριο. Συνοδευόμενα φυσικά από έναν ενήλικα «οδηγό» στην αρχή και έναν «συνοδό» στο τέλος και φορώντας ανακλαστικά γιλέκα.

  Πρόκειται για έναν εναλλακτικό, οικολογικό και υγιή τρόπο μετακίνησης από το σπίτι στο σχολείο και αντίστροφα. Η ιδέα του λεωφορείου πεζών εφαρμόστηκε στην Αυστραλία για πρώτη φορά το 1992 και οφείλεται στον αυστραλό περιβαλλοντολόγο David Engwicht. Στην Ευρώπη εμφανίζεται για πρώτη φορά στη Δανία και αργότερα στην Αγγλία με σκοπό την προώθηση της φυσικής άσκησης των παιδιών. Σήμερα εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις  στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέματα οικολογίας και περιβαλλοντικής κινητικότητας.

Πλεονεκτήματα του λεωφορείου πεζών

•       Λειτουργεί πάντα - και με καλό και με άσχημο καιρό

•       Είναι δωρεάν – τα παιδιά συνοδεύονται από εθελοντές ενήλικες οι οποίοι είναι εκπαιδευμένοι (συνήθως από το Δήμο)

•       Μέσο κοινωνικοποίησης – οι γονείς των παιδιών γνωρίζονται και αλληλοβοηθιούνται. Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο μαζί με άλλα παιδιά

•       Συμβάλλει στην οικονομία -  βελτιώνει την οικονομική κατάσταση της οικογένειας καθώς μειώνει τα έξοδα της βενζίνης – πετρελαίου

•       Σίγουρο – καθώς τα παιδιά φοράνε ανακλαστικό γιλέκο

•       Υγιές – τα παιδιά περπατώντας βελτιώνουν τη φυσική τους κατάσταση

•       Διασκεδαστικό – στη διάρκεια της διαδρομής τα παιδιά τραγουδάνε, φωτογραφίζουν, συζητούν

•       Καίει θερμίδες – περπατώντας χάνουν 55 θερμίδες/χλμ

•       Αυξάνει την αυτοπεποίθηση – καθώς τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο χωρίς τη μαμά/μπαμπά, ανεξαρτητοποιούνται, νιώθουν πιο «μεγάλα»

•       Μειώνει την κίνηση – στην περιοχή γύρω από το σχολείο

•       Εκπαιδευτικό – τα παιδιά μαθαίνουν να μελετούν χάρτες διαδρομών, να διακρίνουν τις μικρές από τις μεγάλες αποστάσεις, να μελετούν τα οικοδομικά τετράγωνα και να αναγνωρίζουν αρχιτεκτονικά κτίρια και μνημεία

•       Φιλίες με τα εμπορικά καταστήματα της γειτονιάς – στην διαδρομή αποτελούν σημεία αναφοράς και στηρίζουν το πρόγραμμα

•       Προσανατολισμός – τα παιδιά μαθαίνουν να κινούνται στην περιοχή τους, μαθαίνουν να χρησιμοποιούν σημεία αναφοράς

•       Υιοθετούν τη γειτονιά  – φροντίζουν να είναι καθαρή, εντοπίζουν τα προβληματικά σημεία και τα αναφέρουν

•       Εκπαίδευση κώδικα οδικής ασφάλειας – τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τον τροχονόμο, μαθαίνουν να κινούνται με ασφάλεια στο δρόμο

Στατιστικά του Walking Bus από την πόλη Lecco της Ιταλίας

Οι διαδρομές των γραμμών του walking bus:

- Κάθε πρωί 433 παιδιά από 10 σχολεία από την πόλη Lecco κινούνται μέσω των 15 γραμμών του walking bus

- Κάθε μέρα 45 ενήλικες γονείς και συνταξιούχοι συνοδεύουν τα παιδιά με το walking bus

- Κάθε πρωί 144 αυτοκίνητα δεν διανύουν 216 Km και δεν παράγουν 30 Kg του CO2 μεταφέροντας τα παιδιά στο σχολείο

- Κάθε σχολική χρόνια το walking bus δεν παράγει περίπου 4500 Kg του CO2

11.193.820 γραμ του CO2 αντιστοιχούν σε 5.698.672 λίτρα του CO2  ίσο με 5.698 m3

Λέξεις: Βικτώρια Γκανίλα

Φωτογραφίες: www.piedibus.it

Read More

ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΜΕΤΩΠΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ. Το περιεχόμενο, ο χαρακτήρας και η άρση των κοινωνικών ανισοτήτων.

  Ο κόλπος της Θεσ/νικης αποτελεί το εσώτερο τμήμα του Θερμαϊκού κόλπου με όριο τη νοητή γραμμή που συνδέει το Δέλτα Άξιου με το Μεγάλο Έμβολο. Ο κλειστός αυτός κόλπος αποτελεί ένα ιδιαίτερης σημασίας κλειστό οικοσύστημα που περιλαμβάνει πολλούς μεγάλους ποταμούς με τα δέλτα εκβολής τους (Άξιος, Γαλλικός) και μικρότερους (Δενδροπόταμος, ρέμα Μίκρας, ρέμα Ανθεμούντα), μικρές λιμνοθάλασσες κλπ, με κύριο χαρακτηριστικό την υψηλού βαθμού ρύπανση.

  Το μέτωπο του κόλπου της Θεσ/νίκης (Θ.Μ.Θ.) παρουσιάζει τεράστια ποικιλότητα, πολυμορφία και αποσπασματικότητα. Έκτος από το κεντρικό τμήμα που είναι πλήρως διαμορφωμένο (μετά την πρόσφατη αστική ανάπλαση της νέας παραλίας), το Δυτικό (κυρίως) και Ανατολικό τμήμα είναι αδιαμόρφωτα και σε μεγάλα τμήματά τους απροσπέλαστα και άγνωστα (για παράδειγμα ποιος γνωρίζει τι συμβαίνει πίσω από το λιμάνι ή δίπλα από τις εγκαταστάσεις της Μίκρας).

  Είναι φανερό ότι η πόλη λειτουργεί με διαφορετικές ταχύτητες σχετικά με τα τρία τμήματα του Θ.Μ.Θ. Ειδικά η αντιμετώπιση του Δυτικού τμήματος, δημιουργεί κραυγαλέες κοινωνικές ανισότητες και προκλητική αδιαφορία στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ρύπανσης του κόλπου που προέρχεται από την ακτή.

  Πιστεύω λοιπόν ότι η αποκατάσταση με μία ήπια ανάπλαση του Θ.Μ.Θ., αποτελεί μιας πρώτης τάξης ευκαιρία για την άρση των κοινωνικών αδικιών και την εξυγίανση του κλειστού οικοσυστήματος του κόλπου της Θεσ/νίκης.

Θ.Μ.Θ. Δυτικά του λιμανιού

Θ.Μ.Θ. Ανατολικά της Νέας Κρήνης

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΤΟΧΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ.

  Τη δεκαετία του ‘90 τα προστάγματα του εκσυγχρονισμού, δημιουργούν διεθνώς νέα δεδομένα στις πολιτικές παραγωγής του χώρου και μεγάλες ανακατατάξεις στις διαδικασίες της αστικής ανάπτυξης. Η «εκσυγχρονιστική στροφή» στη χώρα μας συνοδεύτηκε από πλήθος Νόμων και Πολεοδομικών ρυθμίσεων. Ιδιαίτερα οι παράκτιες αστικές περιοχές αποτελούν το επίκεντρο της άσκησης των πολιτικών για:

1)    ενίσχυση του αστικού τουρισμού

2)     προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων

3)    δημιουργία υποδομών

   Οι κινήσεις αυτές παραπέμπουν σε πρακτικές επιχειρηματικής διαχείρισης του Δημόσιου χώρου, που εκφράζονται στη Θεσ/νίκη από τις παρακάτω προσπάθειες:

1) Με τη δημιουργία της ΕΤΑ ΑΕ το 2000 αποδίδεται η διαχείριση ολόκληρης της περιουσίας του ΕΟΤ με σκοπό την τουριστική ανάπτυξη μαρίνων, camping, ξενοδοχείων κλπ, διά της μακρόχρονης παραχώρησης. Στη Θεσ/νίκη σχεδιάζεται η «δημιουργία τουριστικού πόλου υπέρτατης εμβέλειας» στην παραλία Αρετσούς (Δήμου Καλαμαριάς) – έκτασης 176 στρ. και ανατίθεται το 2002 σε ιδιωτική εταιρία η σύνταξη master plan που - εκτός των άλλων – προτείνει επιπλέον δόμηση 14.000 τμ σ΄ ένα χώρο χαρακτηρισμένο από το Γ.Π.Σ. ως χώρου πρασίνου, στην καρδιά μιας πυκνοδομημένης περιοχής (όπως ο Δήμος Καλαμαριάς) και με σκοπό την εξεύρεση “στρατηγικού ιδιώτη επενδυτή”.

2) Η μετατροπή του λιμανιού της Θεσ/νίκης σε ανώνυμη εταιρία, αποσκοπεί στο “να επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των υποδομών και των περιουσιακών στοιχείων του”. Από αυτό λοιπόν ορμώμενη η Διοίκηση της ΟΛΘ ΑΕ, οραματίζεται τη μετατροπή ενός τμήματος του λιμανιού έκτασης 350 στρ. (του ανατολικού τμήματος) σε ένα μεγάλο τουριστικό κέντρο, επιδιώκοντας συνεργασία με ιδιώτες επενδυτές. Προσβλέπει δηλαδή στην άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας τελείως άσχετης με το πραγματικό αντικείμενο της ΟΛΘ ΑΕ.

3)Στα πλαίσια του ΟΠΠΕΘ 97, ως κεντρικός προβληματισμός τέθηκε “η σημασία  του θαλάσσιου μετώπου στη μελλοντική ανάπτυξη της πόλης”. Εν τούτοις προώθησε έργα που περιορίστηκαν σε επίπεδο τοπικών αστικών αναπλάσεων στο κεντρικό τμήμα του θαλάσσιου μετώπου, εκτός ίσως από δύο: το δυτικό τόξο της Θεσ/νίκης και την θαλάσσια συγκοινωνία (πρόταση που αφορούσε και τις προαστιακές περιοχές).

  Όλα τα παραδείγματα που προαναφέρθηκαν (αλλά και άλλα όπως η παλιά παραλία, η υποθαλάσσια αρτηρία κλπ) παραπέμπουν σε αποσπασματικές επεμβάσεις στο Θαλάσσιο Μέτωπο. Χαρακτηριστική επίσης είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος διαχρονικά για επεμβάσεις στο Δυτικό μέτωπο (κυρίως λόγω έλλειψης επιχειρηματικού ενδιαφέροντος και υποβάθμισης του περιβάλλοντος).

  Όλα αυτά όμως αναδεικνύουν τα προβλήματα ασυνέχειας, αποσπασματικότητας και αδιαφάνειας στη διαχείριση του χώρου. Προτείνονται παρεμβάσεις που υπερβαίνουν τα όρια του ανεκτού και προσδόκιμου βαθμού ανάπτυξης, παρουσιάζουν αμφιλεγόμενη επενδυτική αξία παρεμβαίνουν σε ζωτικής σημασίας ελεύθερους χώρους εν μέσω πυκνοδομημένων περιοχών και καλλιεργούν κοινωνικές ανισότητες μεταξύ των κατοίκων της ίδιας πόλης, δημιουργώντας από τη μια «υπερτοπικά δίκτυα αναψυχής» για τα υψηλά στρώματα και από την άλλη αγνοώντας τελείως το βαθμό του βιοτικού επιπέδου των χαμηλών στρωμάτων των Δυτικών περιοχών που στερούνται τελείως της πρόσβασης στο Δυτικό θαλάσσιο μέτωπο. Διερωτώμαι λοιπόν κατά πόσο μπορεί η πόλη αυτή να λειτουργεί αποσπασματικά και να εισάγει με τις πρακτικές της τέτοιου βαθμού κοινωνικές ανισότητες? Κατά πόσον είναι διατεθειμένη να παραχωρήσει όσους ελεύθερους Δημόσιους χώρους απέμειναν στα επιχειρηματικά συμφέροντα του Δημοσίου και των ιδιωτών? Κατά πόσο όλα αυτά εξυπηρετούν το Δημόσιο συμφέρον της πόλης και μπορεί να γίνουν αποδεκτά από τους πολίτες της?

  Η μέχρι σήμερα πρακτική αποδεικνύει ότι κανένα πρόγραμμα τέτοιας κλίμακας δεν προχώρησε γιατί απλούστατα βρίσκει πάντα αντίθετη τη βούληση των πολιτών και εδώ να θυμίσουμε ότι άλλα προγράμματα του παρελθόντος- πολύ περισσότερο αναγκαία για την πόλη (επέκταση παλαιάς παραλίας – υποθαλάσσια αρτηρία) ακυρώθηκαν εξ αυτού του γεγονότος.

  Οι αστοχίες λοιπόν του παρελθόντος και τα δεδομένα του παρόντος, μας καθοδηγούν στον καθορισμό του περιεχομένου του Θ.Μ.Θ. που θα πρέπει: ΝΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΑΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΠΤΟΜΕΝΟΥΣ ΜΕ ΑΥΤΗ.

  Τα κύρια χαρακτηριστικά του Θ.Μ.Θ. είναι η εξαιρετικά μεγάλη πολυμορφία, οι διαφορετικές μορφές αστικότητας και η έντονη ασυνέχειά του (κατ’ ουσίαν τριχοτομείται από το λιμάνι και το αεροδρόμιο). Ισχύει όμως μία γενικευμένη παρατήρηση: εκτός του παραλιακού μετώπου του Δήμου Θεσ/νίκης που αποτελεί ένα αστικό παραλιακό μέτωπο (σχεδόν πλήρως διαμορφωμένο), στα υπόλοιπα τμήματά του έχουμε άμεση επαφή της ακτής με τη θάλασσα. Αν λοιπόν το ζητούμενο για το κεντρικό τμήμα είναι η εξασφάλιση της συνέχειας του μετώπου και η σύνδεσή του με το ανατολικό και δυτικό τμήμα, το ζητούμενο για τα υπόλοιπα αυτά τμήματα θα πρέπει να είναι μία ΗΠΙΑΣ ΜΟΡΦΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΟΥ ΘΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΙ:

1)    την περιβαλλοντική αναβάθμιση τόσο του μετώπου όσο και του Θερμαϊκού κόλπου λόγω της εκτεταμένης ρύπανσης

2)    την προστασία του μετώπου μελλοντικά από την συνεχιζόμενη ρύπανση με συνεχή παρακολούθηση

3)    την ανάδειξη του μετώπου με ήπιες αναπλάσεις που θα στοχεύουν πρωτίστως στην ανάδειξη του φυσικού τοπίου

4)    την εφαρμογή ενιαίου σχεδιασμού ώστε να καταστεί εφικτή η συνέχεια σε όλο το μήκος του και η ελεύθερη πρόσβαση των χρηστών.  

Λέξεις: Βικτώρια Γκανίλα 
Φωτογραφίες του δυτικού μετώπου: voria.gr 

Read More